Germanaj militkaptitoj el Qingdao en japanaj koncentrejoj
KOSAKA Kiyoyuki
1. Antaŭhistorio
Mi nun volas skribi pri germanaj
militkaptitoj el Qingdao, kiuj estis enmetitaj en japanaj koncentrejoj dum ĉirkaŭ
5 jaroj (1914`1919).
En la 1-a de novembro 1897 du
germanaj misiistoj estis mortigitaj en la provinco Ŝandong, Ĉinio.
Post du semajnoj 3 germanaj militŝipoj okupis la vilaĝon
Qingdao, kiu estis tiam nur malgranda vilaĝo de fiŝkaptistoj
kun 400 domoj. Kaj sur tiu ĉi fiŝvilaĝo
Germanio konstruis tre modernan militan urbon, kiu estis nomata tiam
"Perlo de Oriento" aŭ "Berlineto en
Oriento".
El tiama
poŝtkarto. Panoramo de Qingdao:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/foto_1.jpg
La
Oficejo de General-Gubernatoro (nuna
stato):
@http://grosslehrer.web.fc2.com/sotokufu.jpg
En la 28-a de julio 1914 la Unua
Mondmilito eksplodis en Eŭropo. Ĝis tiam la rilato
inter Japanio kaj Germanio estis tre amika. De Germanio Japanio lernis ja
multege ekde la komenco de Meiji-Restarigado(1868). Ekzemple la
Meiji-Konstitucio(1889) estis ellaborita surbade de
konstitucio de Germanio; armea sistemo, leĝa sistemo, sistemo
pri universitatoj, medicino, filozofio ktp. \ tiuj ĉiuj
estis enkondukitaj el Germanio. Multaj instruistoj estis invititaj el Germanio,
kaj multaj japanaj studentoj veturis por studi en Germanio.
Sed tamen en la 23-a de aŭgusto
1914 Japanio rompis diplomatiajn rilatojn kaj deklaris militon kontraŭ
Germanio, pro la Japan-Brita Alianco laŭ principo; la vera
intenco de Japanio estis tamen gajni bazon por invadi Ĉinion. Post Japan-Ĉina
Milito en 1894, Japanio gajnis de Ĉinio
Liaodong-Duoninsulon, kiun tamen Japanio devis retransdoni pro la interveno de
tri landoj: Rusio, Francio kaj Germanio. Post tiam Japanio gvatis ŝancon
regajni bazon por invadi Ĉinion.
En komenco de aŭgusto
1914, do tuj antaŭ la deklaro de milito, germana
militministerio mobilizis germanojn loĝantajn en
Ekstrem-Oriento. La militkapablo en Qingdao-bazo konsistis post mobilizo el ĉ.
5,000 soldatoj, inter kiuj ĉ. triono estis alvokitaj
neprofesiaj soldatoj.
Aliflanke la japana militkapablo
atakanta Qingdaon konsistis el ĉ. 30,000 soldatoj. Do
la kapablo estis sesoble pli granda.
La milito daŭris
dum 77 tagoj. En la 7-a de novembro kapitulacis la germana armeo en Qingdao,
kaj la genaral-guvernatoro Alfred Meyer-Waldeck evakuis kaj transdonis Qingdaon
al japana armeo. En la milito mortis 1,014 japanaj kaj 209 germanaj soldatoj;
restaj ĉ. 4,700 germanaj soldatoj estis kaptitaj kaj senditaj al
Japanio kiel militkaptitoj.
Genaral-guvernatoro
Alfred Meyer-Waldeck:
@http://grosslehrer.web.fc2.com/meyer-waldeck.jpg
2. Koncentrejoj en
Japanio
La kaptitaj germanaj soldatoj
estis enmetitaj komence en 12 koncentrejoj en Japanio. Sed poste iuj
koncentrejoj malaperis, iuj novaj aperis, iuj pligrandiĝis kaj iuj unuiĝis.
Koncentrejoj por germanaj militkaptitoj en Japanio:
http://grosslehrer.web.fc2.com/koncentrejoj.htm
Mi mem loĝas en urbo Marugame
sur la insulo Shikoku (vidu supre: la plej
malgranda insulo estas Shikoku, kaj n-ro 10 estas Marugame). Mi interesiĝis
pri la germanaj militkaptitoj, ĉar mi loĝas
proksime al tiama Koncentrejo-Marugame, kiu estas origine budhisma templo. Oni
tiam foje uzis templojn kiel koncentrejojn, ĉar en japana historio
estis kutime uzi templojn kiel bataltendarojn.
@ Soldatoj en templo
en Marugame:
http://homepage3.nifty.com/akagaki/photomarugame.html
Mi skribos pri la koncentrejoj en
Shikoku pli detale ol pri aliaj, ne nur ĉar mi mem scias pli
multe pri ili ol pri aliaj koncentrejoj, sed ankaŭ ĉar
la plej fama kaj unu el la plej grandaj \ t.e.
Koncentrejo-Bando \ estis en Shikoku.
Mi ĵus skribis
"fama". Jes, la historio pri la komandanto MATSUE Toyohisa de la
Koncentrejo-Bando fariĝis tiel fama, ke oni filmigis ĝin
en Japanio en 2006. La ĉefaktoro kiu ludis la rolon de
Matsue nomiĝas MATSUDAIRA Ken; kaj Bruno Ganz, kiu fariĝis
mondfama post kiam li ludis kiel Adolf Hitler, estis la vicĉefaktoro
(la genaral-guvernatoro). Pri Matsue mi skribos pli
detale poste.
La filmo "Baruto no gakuen"(japana versio):
La sama filmo "Ode an die Freude"(germana versio):
@http://www.nihonmedia.de/programm/source/ode_an_die_freude.htm
Nun ni transiru al nia ĉefa
temo. Do ĉirkaŭ 4,700 germanaj soldatoj estis
enmetitaj en 12 koncentrejojn. En preskaŭ ĉiuj
koncentrejoj la kaptitoj estis traktitaj relative afable, ĉar
japanaj militistoj \ pli ekzakte japanoj
entute \ estimis germanan kulturon kaj
germanojn.
Sed estis antaŭ
alia kialo. Japana registaro subskribis la Hagan Konvencion en 1911. Laŭ
tiu ĉi konvencio ĉiu ratifikinta ŝtato
devis trakti la militkaptitojn humane; ekz. ne rajtis konfiski la propraĵojn
de la kaptitoj, ja eĉ devis pagi salajron la ili,
tiel multe kiel la samrangaj militistoj en koncerna ŝtato ricevas. Al tiu ĉi
konvencio tamen estis fidelaj ne ĉiuj ratifikintaj ŝtatoj.
Sed Japanio observis ĝin relative strikte.
La historia fono rilate al tio
estas jena \:
Al Japanio estis altrudita
malegalrajta traktato de potencaj regnoj ekde la fino de Edo-Periodo. En la
traktato, kiu estis aranĝita en 1859 inter Japanio kaj 5
eŭrop-usonaj ŝtatoj, Japanio ne havis rajton
memdecidi pri dogano kaj devis akcepti eksterteritorian rajton. Tio daŭris
ĝis 1911. Tio signifas ke en 1914 tia problemo estis ŝajne
jam solvita, sed Japanio volis kaj devis ankoraŭ poste montri al la
mondo, ke ĝi estas civilizita lando. Humane trakti militkaptitojn estis
bona ŝanco, por montri ke ĝi jam ne estas sovaĝa
lando.
"En preskaŭ
ĉiuj koncentrejoj la kaptitoj estis traktitaj relative
afable", mi skribis. Jes, sed inter la koncentrejoj ekzistis sufiĉe
grandaj diferencoj. La plej bonfama estis Koncentrejo-Bando en Shikoku (n-ro 3
en sekv. mapo) kaj la mala estis Koncentrejo-Kurume en Kyushu (n-ro 8 kaj 9).
Poste Koncentrejo-Bando estis nomata "Musterlagar (modelkoncentrejo)"
kaj la alia "KZ in Japan (nazia koncentrejo en
Japanio)".
Koncentrejoj en Japanio (denove):
http://grosslehrer.web.fc2.com/koncentrejoj.htm
La kialo, kial oni malafable
traktis la kaptitojn en Kurume, estas jena \:
La plejparto de 30,000 mobilizitaj
soldatoj apartenis al 18-a divizo en Kurume. Tio signifas ke la plejparto de
1,014 japanaj soldatoj mortintaj en la milito devenis el Kurume. Tial malamo de
civitanoj al la germanoj estis tie multe pli forta ol alie. Krome la tieaj
komandantoj, aparte MASAKI Jinzaburo, kiu fariĝis poste tre fama pro
Puĉo en 1936, estas konata kiel sensanga homo. Kiel Romain
Rolland skribis (la 17-an de dec. 1914) al sia patrino, post kiam li
eksciis pri la kondiĉoj en germanaj koncentrejoj,
"La akceptkondiĉo de militkaptitoj depandas de
la personeco de la komandantoj".
3.
Koncentrejo-Bando
Antaŭ ol mi skribas pri
Koncentrejo-Bando, mi devus skribi unue pri aliaj tri koncentrejoj en Shikoku,
kie ĉirkaŭ 1,000 kaptitoj pasigis ĉ.
2 1/2 jarojn (1914.11`1917.04) antaŭ ilia translokiĝo
al Bando, tiam nur malgranda vilaĝo kun ĉ.
500 loĝantaro.
Koncentrejo-Matsuyama
En Koncentrejo-Matsuyama ĉ.
400 kaptitoj estis enmetitaj en 6 templojn kaj unu publikan halon. Inter la
kaptitoj tieaj estis ekz. Karl Fischer, la fondinto de Wandervogel, d-ro
Hermann Bohner, kiu poste skribis multajn librojn pri japana literaturo kaj
historio kaj ankaŭ tradukis multajn japanajn
klasikajn librojn, kaj d-ro Friedrich Solger, profesoro ĉe
Universitato Pekino, eble la plej supera intelektulo inter la kaptitoj, kiu
prelegis poste en Bando 45-foje pri Ĉinio kaj aliaj temoj.
Fotoj de
Koncentrejo-Matsuyama (fotoj troviĝas sube de la paĝo):
http://homepage3.nifty.com/akagaki/datamastuyama.html
Koncentrejo-Marugame
En Koncentrejo-Marugame ĉ.
330 kaptitoj estis enmetitaj en unu grandan templon kaj unu malgrandan
pensionon (nur por oficiroj). Nomindaj homoj tieaj estus muzikisto Paul Engel,
kiu organizis orkestron en Marugame kaj poste ankaŭ en Bando, d-ro
Siegfried Berliner, profesoro ĉe Universitato Tokyo pri
ekonomio, kaj Thaddaeus Haertle, kiu pro sia firma karaktero ofte venis al
kvelero kontraŭ germanoj, ne nur ĉar
li estis polo, sed ankaŭ ĉar lia patrino estis
britino.
Fotoj de
Koncentrejo-Marugame:
http://homepage3.nifty.com/akagaki/photomarugame.html
Marugame-Orkestro. La dirigento estas Paul Engel, kaj la plej maldekstra
senhara violonisto estas d-ro Siegfried Berliner:
@http://shnable.hp.infoseek.co.jp/foto_6.gif
En la koncentrejo oni ludis foje teatraĵojn:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/foto_4.gif
... kaj ankaŭ gimnastikis:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/foto_5.gif
Koncentrejo-Tokushima
En Koncentrejo-Tokushima ĉ.
200 kaptitoj estis enmetitaj en parlamentejon kaj apudan barakon
novkonstruitan. Tie organizis Hermann Hansen Tokushima-Orkestron, kiu ludis
poste en Bando la 9-an sinfonion unuafoje en Japanio.
Fotoj de
Koncentrejo-Tokushima (fotoj troviĝas sube de la paĝo):
http://homepage3.nifty.com/akagaki/datatokusima.html
Koncentrejo-Bando
En 1917, ĉar la milito daŭris
kontraŭ antaŭsupozo tro longe, kaj oni trovis
la provizorajn koncentrejojn tro neadekvetaj, kaj unuavice ĉar
la plendo de la kaptitoj fariĝis tre granda, la
militministerio decidis konstrui unu novan koncentrejon en Shikoku, kaj kolekti
ĉiujn kaptitojn el la tri diversaj koncentrejoj en tiun ĉi
unu: nome en la novkonstruitan koncentrejon en la vilaĝo Bando, nun parto de
urbo Naruto.
La komandanto de la nova
koncentrejo en Bando fariĝis MATSUE Toyohisa, kiu esits
alttaksita kiel la komandanto de Koncentrejo-Tokushima.
Mi ĵus skribis
"alttaksita". Li estis alttaksita, ne de japana militministerio, sed
de usona ambasadano Sumner Welles en Tokyo. La neŭtrala ŝtato
Usono estis petita de germana militministerio ke ĝi ekzamenu la
situacion. La kaŭzo estis la akuzo de d-ro
Siegfried Berliner en Marugame, kiu plendis pri la malbonkvalitaj
cirkonstancoj. Kompreneble li mem ne povis sendi la leteron al germana militministerio,
ĉar oni cenzuris ĉiujn poŝtaĵojn.
Li do kaŝite transdonis la leteron al sia edzino, kiu aparte por tiu
celo vojaĝis al Usono kaj enpoŝtigis ĝin
tie. Kaŭzite de tiu akuzo, Usono igis Welles viziti la koncentrejojn
por taksi ilin. Laŭ lia raporto: "la
cirkonstancoj en Koncentrejo-Tokushima estas bonordaj, kvankam la spaco ne
estas sufiĉe ampleksa; la rilato inter la japanaj administrantoj kaj la
kaptitoj estas bona; la germanoj ŝajnas tie esti
kontentaj".
Tiel "alttaksita" Matsue
estis do nomumita komandanto de la nova granda koncentrejo en Bando. En tiu ĉi
koncentrejo estis enmetitaj komence 938 kaptitoj el Shikoku, kaj poste venis ĉ.
90 el Koncentrejo-Kurume k.a., do entute iom pli multe ol 1,000.
Precipe por la kaptitoj el Kurume
la diferenco estis tre granda. Tie oni povis nur malofte eliri el la
koncentrejo, oni vivis sen libereco, salubra stato estis malbona, tro multe da
homoj en tro malmulte da spaco.
Sed Koncentrejo-Bando estis
kelkoble pli granda ol piedpilko-stadiono. Kaj en Bando oni vivis multe pli
libera. Ĉi tie oni povis eldoni ĵurnalon nomatan
"Die Baracke(La Barako)", ja eĉ
librojn. Bando estas konata kiel la loko de unua prezentado de 9-a sinfonio de
Beethoven. Tio estis kompreneble nur unu parto de muzika aktivado. Tie estis
tri orkestroj, koruso, bando de mandolino ktp. Dum 2 1/2 jaroj oni donis tie
pli ol 100 koncertojn. Plue la kaptitoj ĝuis diversajn
sportojn, teatraĵojn, prelegojn, legadon en
biblioteko, kursojn de fremdlingvoj, kulturon de legomoj, porkoj, kokoj, abeloj
ktp. Ekzistis tie viandejo, panbutiko, kukejo, restoracioj k.a., kiuj estis
administrataj de germanoj. Oni emisiis eĉ papermonojn kaj poŝtmarkojn
por la uzado en la koncentrejo.
Plano de
Koncentrejo-Bando:
@http://kriegsgefangene.hp.infoseek.co.jp/bando_lager.jpg
La
enirejo de Koncentrejo-Bando:
@http://shnable.hp.infoseek.co.jp/bandou001.jpg
Panoramo
de Koncentrejo-Bando:
@http://shnable.hp.infoseek.co.jp/bandou002.jpg
Amasfoto
antaŭ la barakoj:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/bandou003.jpg
Oni povis
globludi en la koncentrejo (el
semajnĵurnalo "Die Baracke"):
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/bowling.gif
... kaj
ankaŭ bilardi:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/billiardhall.gif
La kaptitoj estis relative liberaj
ne nur en koncentrejo, sed ili povis sufiĉe ofte promeni
ekstere kaj labori ekstere, kaj tio kontribuis multe al la kultura progreso de
la regiono, ĉar la kultura nivelo de Germanio estis tiam multe pli alta
ol la japana, kaj en Bando ĉ. duono de la kaptitoj ne estis
profesiaj soldatoj, sed homoj kun altnivelaj teknikoj aŭ povoscioj. Ekzemple:
Paul Engel instruis en urbo Tokushima muzikon al junaj japanoj; bestokulturisto
Franz Claussnitzer konstruis stalon kun japanaj bestokulturistoj kaj gvidis
ilin pri bredado, produkttekniko de laktaĵo, ŝinko,
kolbaso, ktp.
Tokushima-Engel-Orkestro (centre Engel kun lipharoj):
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/foto_8.jpg
"Germana stalo", kiu estis konstruita sub la gvido de
Claussnitzer:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/foto_7.jpg
Germanoj postlasis ankaŭ
multajn aliajn memoraĵojn. Unu el ili estas ŝtona
"Germana Ponto", kiu estas konstruita kun tia altnivela tekniko, ke ĝi
staras ĝis nun sen ia deformo.
"Germana Ponto":
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/doitubashi.jpg
Sed kial la "kaptitoj"
povis ĝui tiajn liberecon kaj toleremon en "koncentrejo"?
Tion ebligis ĉefe la personeco de la komandanto Matsue.
4. Komandanto
Matsue, kia homo?
sĈu
ekzistis iam en la mondo tia koncentrejo-komandanto kiel Matsue? "Alle
Menschen werden Brüder (Ĉiuj
homoj fariĝas fratoj)", tiu ĉi frazo ekzistas ja
kvazaŭ por li.t
Tio estas la vorto de iama kaptito
Kurt Meissner, kiu loĝis longe en Japanio kaj laboris
en Bando kiel interpretisto por Matsue.
Alia kaptito Paul Kley, kiu
spertis kaptitvivon poste ankaŭ en Siberio \
tio signifas ke li pasigis entute 15 jarojn en koncentrejoj en du landoj \,
respondis al iu intervjuanto, kiam li estis ĉirkaŭ
90 jaraĝa:
sMi nun vivas sola, ĉirkaŭite
de varmaj memoraĵoj en Bando. Ĉiuokaze
komandanto Matsue kaj vickomandanto Takagi estis ja mirindaj militistoj. Ĉiuj
respektis ilin.t
Komandanto MATSUE Toyohisa (kolonelo):
http://grosslehrer.web.fc2.com/matsue.jpg
Vickomandanto TAKAGI Shigeru (kapitano):
http://grosslehrer.web.fc2.com/takagi.jpg
Komandanto MATSUE Toyohisa (en Bando, kolonelo) naskiĝis en 1872 en Aizu (norde de Tokyo). Lia patro estis samurajo en la
Feŭdo de Aizu, kiu en la interna milito en 1868 (Boshin-milito) sur la "ribelanta"
flanko batalis kaj post la malvenko devis ŝarĝi
sin per grandan malgloron. Por tia samurajfamilio restis tiam nur malmultaj
elektoeblecoj \ fariĝi
militisto aŭ policisto. Matsue estis komence akceptita de armea lernejo
kaj poste oficirlernejo.
Post la Japana-Rusa Milito (1904`1905) li estis postenigita dum kelkaj
jaroj en Koreio. Kian rolon li ludis tiam tie? Ni scias preskaŭ
nenion pri tio, kvankam ni havas grandan intereson pri tio, ĉar
inter la kruela regado de japana armeo en tiama Koreio kaj lia humana agado en
Bando estas granda diferenco. Ĉu li kiel privata homo humane
agadis ankaŭ al koreoj? Aŭ ĉu
li konvertiĝis de Saulo al Paŭlo?
Ĉiukaze nenia dubo, ke
kiel komandanto de koncentrejo, jam en Tokushima, li klopodis trakti la
germanajn kaptitojn kiel eble plej humane. El kia kialo, a ŭ
kiaj kialoj? Mi mencios sube kelkajn, kiujn oni povas supozi.
Li estis denaske pacama homo kiel
liaj familianoj atestas, kvankam li foje severe batalis kontraŭ
maljustaĵoj aŭ maljustaj homoj.
Kiel skribite antaŭe,
li devenis de Aizu kaj sciis la doloron de malvenkintoj. Li povis do senti
kompaton al la kaptitoj. Liaj subuloj ofte aŭdis de li: "La
kaptitoj estas ankaŭ patriotoj, kiuj batalis por sia
patrujo. Oni devas montri respekton al ili pro tio".
Li, kiel japana militisto, havis
grandan estimon al germanoj, ĉar Japanio, precipe japana
armeo, enkondukis kaj lernis ekde la Meiji-Restarigado (1868`) multegon el Germanio.
Supozeble tiuj ĉiuj
efikis komplekse al lia sinteno al la germanoj.
Ĉi tie mi volas denove
citi la frazon de Romain Rolland: "La akceptkondiĉo de militokaptitoj
depandas de la personeco de la komandantoj".
Li poste fariĝis
urbestro de sia naskiĝurbo Aizu (Wakamatsu).
En la semajnĵurnalo
"Die Baracke", pli ofte ol la komandanto Matsue estas menciita la
vickomandanto Takagi (en Bando, kapitano) kiu povis paroli la germanan
tre flue. Li havis specialan lingvokapablon kaj povis paroli krom la germanan 6
fremdlingvojn, kio tre maloftas inter japanoj. La grandanima sed malaltstatura
kapitano provis foje albati malobeemajn kaptitojn, sed vane. La germanoj
ridetis en tia kazo, sed ne malamis lin. Ĉarman karakteron li ŝajnas
havi.
Iom ironia kaj tragedia tamen
estas lia posta vivo. "Dank al" lia lingvokapablo li estis
postenigita dum la Dua Mondmilito en Manĉurio, nominale kiel
la administranto de tiea ĉiovendejo, sed fakte kiel la
sekreta agento. Post milito, li estis kaptita kaj sendita al Siberio, kie li
mortis kiel "militkaptito". Lia cindro ne estis sendita al liaj
familianoj.
5. "Germana
Domo" kaj "Die Baracke"
En la 10-a de novembro 1918 la
imperestro Vilhelmo la 2-a eksiĝis kaj transfuĝis
al Nederlando. Kaj en la sekvanta tago, la 10-an de novembro, la Unua
Mondmilito fininĝis. Sed la kaptitoj ne povis tuj
reiri al sia hejmlando. La reiro de la germanoj komenciĝis maljam en la 25-a
de decembro 1919 kaj finiĝis en la 28-a de januaro 1920.
Ĝis
revido!
@http://shnable.hp.infoseek.co.jp/ghis!.gif
Post la hejmiro de la germanoj la
koncentrejo en Bando restis longe vaka. Post la Dua Mondmilito ĝi
estis uzata dum kelkaj jaroj kiel la provizora loĝejo por la repatriiĝantoj
el Manĉurio kaj Koreio.
Unu el la repatriiĝantoj,
s-ino TAKAHASHI Harue, trovis iutage prokime de loĝejo tomboŝtonon
apud lageto, kiu estis kovrita de herbegoj. Tio estis monumento por la
mortintoj en Bando, kiuj ĉefe perdis vivojn pro la hispana
gripo kaj bedaŭrinde ne povis travivi ĝis
la hejmiro. S-ino Takahashi komencis, nesciante kia tomboŝtono
ĝi estas, zorgi pri la forgesita kaj forlasita tombo,
purigante ĝin kaj oferante florojn. Tion ŝi faris ĝis
sia morto, do dum kelkdek jaroj. Pri tio raportis iutage ĵurnalisto
de loka ĵurnalo. Ankaŭ germana ambasadoro
hazarde eksciis pri tio, kaj li vizitis ŝin por danki al ŝi.
Inaŭguro
de la monumento (31.08.1919):
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/tomboshtono.jpg
Monumentoj por la animoj de honoraj militmortintoj en Bando (dekstre, en 1976 konstruita nova
monumento):
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/denkmal.jpg
Aliflanke, iamaj kaptitoj en Bando
organizis "Bando-Societojn" en kelkaj urboj en Germanio post ilia
hejmveno. Ankaŭ ili aŭdis pri s-ino
Takahashi, kaj du (Paul Kley kaj Eduard
Leipold) el ili revizitis
Bando en 1970 malgraŭ ilia maljuneco. Tiel restariĝis
la rilato inter Bando kaj Germanio.
En 1972 la urbo Naruto konstruis
"Germanan Domon" memore al tiama amikeco inter la japanoj kaj
germanoj.
"Germana Domo" en Naruto, iama Bando, kun la statuo de
Beethoven:
@http://shnable.hp.infoseek.co.jp/d_haus.jpe
Poste germanisto prof. Tomita
hazarde trovis parton de "Die Baracke" en malnovlibrejo, kaj komencis
studon pri ĝi. Li konstatis per lia studo ke la 9-a sinfonio de
Beethoven estis prezentata unuafoje en Japanio en Bando, fare de la
militkaptitoj.
Hermann
Hansen, la dirigento, kaj Tokushima-Orkestro kun koruso, kiuj ludis la 9-an
sinfonion:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/hansen.jpg
Programo
pri la 9-a sinfonio de Beethoven (unua kompleta prezentado en Japanio):
@http://shnable.hp.infoseek.co.jp/9a_sinfonio_programo.jpg
"Die Baracke" estas
semajnĵurnalo eldonita de 30.09.1917 ĝis 24.02.1920 (en ŝipo). Ĝi estis en 2007
fintradukita en la japanan, kaj eldonita en 4 volumoj. Per la studo pri ĉi
ĵurnalo oni povas nun scii tre detale pri la vivo de la
kaptitoj.
"Die
Baracke" en CD-rom:
http://shnable.hp.infoseek.co.jp/die_baracke.jpg
Ne nur pri Bando, sed ankaŭ
pri aliaj koncentrejoj \ kvankam ne tiel
multe kiel pri Bando \, la situacioj de la
kaptitoj estas klarigitaj, per la trovo de leteroj, fotoj, taglibroj, rememoroj
pri pasinteco ktp. Pri la rezulto de la studo oni povas legi en sekvantaj
URL-j.
En japana
lingvo:
http://homepage3.nifty.com/akagaki/
En germana
lingvo:
6. Finvorto
En la fino de tiu ĉi
skribaĵo mi volas citi tre belajn frazojn de iama militkaptito,
Eduard Leipold, kiu skribis en letero al loĝantoj ĉirkaŭ
la koncentrejo en Bando.
sEn tiu tempo ni estis
militkaptitoj, kaj vi ĉiuj estis nacianoj de venkinta
nacio. Malgraŭ tio vi kaj ni bone komprenis unuj la aliajn. Ekzistis tie
nek landlimo, nek difecenco de rasoj, nek venko, nek malvenko. Vi kaj ni,
neglektante ĉiojn tiajn, estis forte ligitaj en koro; nome en unu sola
koro nomata "amikeco".t
